- Het Internationaal Monetair Fonds beoordeelde de stand van de Nederlandse economie en het klimaatbeleid.
- De onderzoekers stellen dat keuze voor het beëindigen van de de coronasteun volledig terecht is, maar dat er moet nog gewerkt moet worden aan het klimaatbeleid.
- Als we zo doorgaan groeit de economie volgend jaar nog verder, maar halen we de klimaatdoelen van Timmermans niet.
Het sterke economische herstel van Nederland rechtvaardigt de keuze van het kabinet om te stoppen met de massale coronasteun. Maar het verdere verloop van de coronapandemie blijft “onzeker” en politici in Den Haag zullen paraat moeten blijven staan om indien nodig de steunprogramma’s als de NOW-regeling opnieuw te activeren.
Dat zeggen onderzoekers van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in hun jaarlijkse onderzoek naar de stand van de Nederlandse economie.
Volgens het IMF zien de vooruitzichten voor Nederland er goed uit. Dit jaar groeit de economie waarschijnlijk met 3,8 procent, gevolgd door een plus van 3,2 procent volgend jaar. Daarbij is de arbeidsmarkt volgens de deskundigen “sterk”, met meer vacatures dan werklozen. Ook vinden ze het een goede zaak dat een groot deel van de bevolking is gevaccineerd en dat het bedrijfsleven daarom weer kan terugkeren naar normale omstandigheden.
Met deze inschattingen is het IMF nog een tikkeltje minder optimistisch dan de laatste raming van het Centraal Planbureau (CPB), maar de prognose is beduidend positiever dan het IMF eerder voor mogelijk hield. De onderzoekers merken verder op dat ze sterke economische cijfers van vorige week nog niet in hun berekeningen hebben meegenomen. Mogelijk ziet het economische plaatje er zelfs dus nog wat gunstiger uit.
Overheid moet waakzaam blijven
Dit alles neemt volgens het IMF niet weg dat de prioriteit van de overheid op de korte termijn nog steeds moet liggen op het helpen van de economie. Dan gaat het er bijvoorbeeld om dat levensvatbare bedrijven niet alsnog onnodig failliet gaan. Ook noemen de onderzoekers het bevorderen van investeringen en beleid dat het mogelijk maakt dat werknemers na een ontslag snel een nieuwe baan vinden. Dat laatste is belangrijk omdat de werkloosheid komende tijd waarschijnlijk wel beperkt zal toenemen.
De economen van het IMF geven aan dat ze het verstandig vinden dat het kabinet het garantieprogramma voor leningen voorlopig handhaaft. Ook is het in hun ogen goed dat er nog steeds een ruime regeling is voor het terugbetalen van belastingschuld, en dat de overheid wat langer steun geeft aan bijvoorbeeld uitbaters van nachtclubs. Door de verplichte coronasluiting van de horeca tussen middernacht en 06.00 uur 's morgens zijn zij nog niet verlost van de coronamaatregelen.
Klimaatbeleid moet sterker
Daarnaast roept het IMF Nederland op om zijn klimaatbeleid te versterken. Met het huidige Nederlandse beleid lukt het waarschijnlijk nog niet om aan de nationale klimaatdoelen te voldoen. Ook strookt de Nederlandse koers nu niet helemaal met de Europese klimaatambities die eurocommissaris Frans Timmermans in juli presenteerde.
In een nieuw rapport over de Nederlandse economie noemt het IMF de klimaatagenda van Nederland ambitieus. Maar met al de genomen maatregelen gaat het waarschijnlijk niet lukken om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 en 2050 met respectievelijk 49 en 95 procent te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990.
De voorstellen van Timmermans, waarbij de uitstoot in 2030 al met 55 procent verlaagd moet zijn, botsen daarbij soms met het Nederlandse beleid. Om aan de Europese plannen, waaraan nog wordt gewerkt, te voldoen zou op diverse terreinen een koerswijziging nodig zijn.
De organisatie uit Washington is niet de eerste die dit opmerkt. Hierop wees het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onlangs ook al. Brussel wil bijvoorbeeld het gebruik van grote hoeveelheden groene waterstof verplicht stellen en dat paste volgens het planbureau nog niet goed bij het huidige Nederlandse beleid.
Energiesector en landbouw harder aanpakken
De onderzoekers van het IMF opperen onder meer om toeslagen in te stellen voor de uitstoot van CO2 in de energiesector. Ook zou het belangrijk zijn om emissies in de landbouw harder aan te pakken. Wel vinden de deskundigen het belangrijk dat kwetsbare huishoudens worden beschermd tegen oplopende kosten door de CO2-beprijzing.
Het fonds geeft aan dat er extra overheidsinvesteringen en goed gecoördineerde planning en regelgeving nodig zijn om de energietransitie in Nederland in goede banen te leiden. Het geld dat het kabinet onlangs op Prinsjesdag vrijmaakte voor klimaatinvesteringen, beschouwen de kenners van het IMF als een stap in de goede richting.
In het rapport komen de deskundigen ook nog met een reeks andere aanbevelingen voor het overheidsbeleid. Veel daarvan zijn al eerder door het IMF genoemd. Zo hamert het instituut er opnieuw op dat huiseigenaren nog te veel belastingvoordelen genieten. Het fonds is er net als De Nederlandsche Bank (DNB) al langer voorstander van om bijvoorbeeld woningbezit en de daaraan gekoppelde schulden fiscaal van box 1 naar box 3 te verhuizen. Huizenbezitters zouden dan net zo veel belasting gaan betalen over hun huis als ze betalen over hun spaargeld.